Czy jad owadów może być groźny dla zdrowia i życia?

Alergia na jad owadów wcale nie należy do rzadkości. Można powiedzieć, że praktycznie każdy z nas ma alergię na ukąszenia owadów, czy też użądlenia, tyle że reakcje alergiczne u jednych z nas są łagodne, u innych mają przebieg poważniejszy, niekiedy zagrażający życiu. Dziś postaramy się odpowiedzieć na pytanie, czy jad owadów może być groźny? Jak postępować po ukąszeniu, użądleniu owadów? Kiedy zgłosić się po pomoc do lekarza, a kiedy wystarczą domowe sposoby na radzenie sobie z jadem owadzim?

Kiedy mowa jest o alergii na jad owadzi?

Alergia to reakcja immunologiczna organizmu wywołana kontaktem z substancją uczulającą, której ilość wcale nie musi być duża. Oznacza to tyle, że u osób uczulonych na daną rzecz, wystarczy niewielka ilość alergenu, by zaobserwować reakcje uczulające orgiazmu, które nie występują u osób nieuczulonych. W przypadku alergii na jad owadów możliwe jest zaobserwowanie różnych reakcji organizmu o różnym nasileniu i poziomie szkodliwości. Reakcja ta może mieć charakter miejscowy lub ogólny, ale zawsze to, co łączy objawy alergii na jad to ich gwałtowny przebieg, niekiedy wręcz zagrażający życiu (czyli wystąpienie tzw. wstrząsu anafilaktycznego).

Jakie objawy alergii na jad owadzi uznane są za normalne?

W przypadku większości osób użądlenie przez owada nie powoduje wystąpienia ciężkich objawów chorobowych. Zwykle są to:

• zaczerwienienie,
• silne pieczenie,
• świąd,
• pokrzywka – zlokalizowana najczęściej w okolicy użądlenia, trwająca do ok. godziny od użądlenia,
• obrzęk – głównie okolicy użądlenia, niekiedy może być bardzo rozległy i obejmować np. całą nogę, rękę itp.,
• pęcherze – występują rzadko,
• ból brzucha,
• ogólne osłabienie.

Jakie objawy użądlenia zagrażają życiu i zdrowiu?

Powyższe objawy mają zwykle charakter lekki i ustępują samoczynnie. Inaczej jest w przypadku silnej alergii na jad owadzi. Do objawów ciężkich, wymagających zgłoszenia się do lekarza lub wezwania pogotowia należą:

• trudności w oddychaniu: świszczący oddech,
• nagły spadek ciśnienia krwi,
• szybkie tętno,
• ból w klatce piersiowej,
• zawroty głowy,
• zaburzenia połykania, mowy,
• nudności, wymioty i biegunka,
• zaburzenia/ utrata świadomości.

Im użądlenie miało miejsce bliżej szyi i twarzy, tym jest ono bardziej niebezpieczne dla osób mających alergię na jad owadzi. Może u nich bowiem dojść do zamknięcia światła dróg oddechowych i uduszenia. Ratunkiem jest podanie odpowiedniej dawki leku przeciwwstrząsowego zwierającego adrenalinę w ampułkostrzykawce oraz poddanie osoby immunoterapii, jedynej znanej skutecznej metody leczenia anafilaksji (alergii na jad owadzi). Leczenie zawsze poprzedzone jest dokładnym badaniem chorego i wykonaniem właściwych badań alergologicznych, które pozwalają poznać stopień uczulenia na jad owadzi i dobrać rodzaj terapii.

Jeśli reakcja pacjenta na użądlenia owadów odbiega znacznie od objawów uznane za normalne, zawsze warto zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który oceni stopień nasilenia nadwrażliwości i oceni dalsze kroki postępowania.